Copland By Ole Møller

De High End Show in München is tegenwoordig de plaats om mensen te ontmoeten. Of het nu gaat om fabrikanten, distributeurs, pers of muziekliefhebbers, je moet gewoon naar München gaan. Op de show liep ik dit jaar een zacht sprekende en vriendelijke man tegen het lijf, die al meer dan 30 jaar actief is in de audio-industrie en op zijn eigen manier een stempel drukt op diezelfde industrie. Ole Møller is geen persoon die schreeuwend zijn producten aan de man brengt. Hij is veel meer een ontwerper en consultant, die al 30 jaar doordacht zijn eigen plek in de markt weet te behouden. Ondanks de drukte, zelfs in het restaurant waar wij dachten een plaatsje te hebben gevonden voor een rustig gesprek, was er tijd voor een paar vragen om iets meer te weten te komen over Ole, van zijn huidige range aan Copland-producten en over de toekomstige ontwikkelingen.

Met welke filosofie is het merk Copland geboren?

Werkzaam bij Ortofon raakte ik onder de indruk van buizenversterkers uit die tijd, zoals de producten van EAR Yoshino en Michaelson & Austin om maar een paar namen te noemen die mij zo te binnen schieten. Versterkers die ik niet kon betalen van mijn Ortofon-salaris en ik begon met het zelf ontwerpen en bouwen van een voorversterker en een twee maal 10 Watt eindversterker. Vanuit de vriendenkring, want zo gaat het meestal, ontstond vraag naar mijn producten en zo is Copland begonnen.

Is Copland helemaal Deens? Ik meen mij te herinneren dat fabricage werd uitbesteed.

Toen de productie langzaam op gang kwam in de 80er jaren en ik het lang niet meer allemaal zelf kon doen, is de fabricage ondergebracht bij Primare in Zweden tot de jaren 90. Daarna heeft een ander Zweeds bedrijf het overgenomen. Mijn taak in die tijd was het ontwerpen en verkopen van de producten. Copland was volledig mijn verantwoording. Nu is de situatie anders: de productie is terug in Denemarken waar ik een kleine fabriek bezit en daar worden de Copland-producten gemaakt. Nu heb ik alles weer in eigen hand en is Copland weer een 100% Deens product, al kopen we onderdelen in die lang niet allemaal uit Denemarken komen. Mijn belangrijkste bijdrage is en blijft de ontwikkeling van producten.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Veel buizenversterkers zijn hard-wired. Copland is daarin afwijkend?

Ja, in een Copland versterker gebruiken we printplaten waarop onderdelen en buisvoeten worden gesoldeerd. Gezien de complexiteit van met name de voorversterker is een printplaat gewoon handiger en betrouwbaarder om te gebruiken. Met het wisselen van buizen moet de eigenaar wat voorzichtiger zijn, maar een Copland is geen versterker die echt uitnodigt om met buizen te gaan experimenteren.

Hoe is de huidige range opgebouwd?

We leveren een tweetal voorversterkers: een stereo voorversterker met buizen en een zeskanaals voorversterker, eveneens met buizen in de signaalweg in plaats van halfgeleiders, die iedereen gebruikt in meerkanaals versterkers. Daarnaast hebben we een twee maal 90 Watt eindversterker met KT-120 buizen en een geïntegreerde versterker die 6550 eindbuizen gebruikt. De buisjes die we gebruiken zijn de E83CC en de 6922, daarbij de 12HB7 die wij inzetten als stuurbuis voor de 6550. Tenslotte leveren we de CDA825 CD-speler.

Wat mij opviel is, dat de CDA825 geen digitale ingangen heeft, maar een echte dedicated CD-speler is.

Ja, dat klopt. (Lachend) Dat is een misser van onze kant. Maar dat gaan we goedmaken met een geïntegreerde versterker waarop digitale ingangen wèl beschikbaar komen.

Is het nog zinnig om met een CD-speler de markt op te gaan?

Jazeker, want iedereen heeft nog steeds zijn CD’s in de kast staan en wil die draaien. Voor een kleine fabrikant, zoals wij, valt het trouwens niet mee om een speler te ontwikkelen. Met name de loopwerken geven problemen. Tegen de tijd dat we klaar zijn en de speler op de markt kunnen brengen, is het loopwerkje vaak al niet eens meer te bestellen. Daarom gebruiken we een CD Pro loopwerk van Philips, betrouwbaar, leverbaar en kwalititatief passend in onze filosofie. Onze speler is bijzonder qua opbouw. Niet zozeer in het digitale gedeelte, waar twee maal twee Wolfson converters zijn gebruikt. Dat is min of meer standaard vanwege de keuze van de processor. De meerwaarde zit onder meer in de voeding van de speler, die zo is opgebouwd dat de verschillende schakelingen allemaal hun eigen stroom- en spanningsbron hebben, elk met een lage impedantie zodat voldoende stroom beschikbaar is. Daarnaast besteden we heel veel aandacht aan de eigen klok in de speler, om jitter absoluut laag te houden. Die heeft daarom ook een eigen voeding. De kwaliteit van een CD-speler en zijn unieke eigenschappen wordt mede bepaald door de analoge uitgang. Waar veel fabrikanten een paar Opamp’s gebruiken, werken wij geheel discreet. Ons analoge gedeelte bevat circa 600 onderdelen.

Je spreekt van een nieuwe geïntegreerde versterker?

Die is in ontwikkeling. Het zal een solid-state geïntegreerde versterker gaan worden.

Geen buizen?

In het verleden hebben we zowel buizen- als transistorapparatuur op de markt gebracht. Ik ben niet heilig overtuigd van buizen, een transistor voldoet ook uitstekend. Ik werk net zo graag met een buis als een transistor, het gaat uiteindelijk om het vermogen muziek te maken en niet om de techniek, al is die heel belangrijk.

Wie ontwerpt de transformatoren in de buizenversterkers?

Dat doe ik zelf en wij maken ze nu ook in de eigen fabriek. Per type uitgangsbuis maken we de optimale trafo. Voor de 6550, de krachtige en moderne KT-120 en ook voor een EL-34, al zit die momenteel niet in het pakket.

Kun je op een Copland de buizen wisselen? Bijvoorbeeld een 6550 voor een EL-34?

Nee, daar ben ik geen voorstander van. Een schakeling presteert optimaal met de buis waarvoor hij ontworpen is. Niet eens zozeer aan de kant van de uitgang; nog veel belangrijker is de interactie tussen de stuurbuis en de eindbuis. De uitgangsimpedantie van de stuursectie is bepalend voor het eindresultaat en is anders voor een KT-120, 6550 of EL-34. Vandaar ook dat we de 12BH7 buis gebruiken, soms als versterkerbuis, veel als buffer.

Is een buizenversterker onderhand niet helemaal uitgekauwd?

Dat zou je kunnen denken, alles is immers al een keer geprobeerd en schakelingen zijn zelden nieuw. Toch komen verbeteringen nog steeds naar voren. In de eerste plaats zijn betere componenten beschikbaar om schakelingen op te bouwen, vervolgens zijn we beter in staat om audioapparatuur te fabriceren en de eindcontrole is veel betrouwbaarder door de inzet van moderne meetapparatuur. Bovendien waren de ontwerpers van vroeger zich niet van alle aspecten bewust die het verschil maken tussen een doorsnee versterker en een echt muzikale krachtbron. Met name het zoeken naar en toepassen van de juiste, lage uitgangsimpedantie van de stuurbuizen blijkt een nog haast onontgonnen gebied.

Vallen buizen nog steeds buiten de normen van EU-regulering voor energieverbruik?

Ja, gelukkig wel, ik heb er nog niets over gehoord. Het zijn geen groene producten, maar de markt is relatief klein, heel anders dan met de inmiddels verboden verkoop van gloeilampen.

Toekomstplannen?

Zoals gezegd, de nieuwe geïntegreerde versterker. Wij zijn conservatief en brengen niet steeds nieuwe reeksen uit. Onze voorversterker bijvoorbeeld bestaat al 10 jaar in de huidige vorm. Onze versterkers hebben allemaal een phono-ingang voor MM- of high output MC-elementen. De nieuwe versterker zal ook low output MC aankunnen en instelbaar zijn.

Later zie ik Ole Møller weer staan bij zijn producten. De bescheiden man maakt een wat verloren indruk in de massaliteit van de High End Show 2012. Maar wie hem aanspreekt heeft al snel door dat hij en zijn producten iets speciaals hebben, dat de grote massa niet oppikt door “langs te lopen”. Een Copland moet je ervaren om de filosofie en de gedrevenheid van Ole in het product te herkennen. Niet voor niets bestaat Copland al meer dan 30 jaar onder zijn leiding en gedreven door zijn inventiviteit.