De derde en laatste fabrikant die ik aan tafel kreeg tijdens de High End Show München 2012 was Holger Stein van Stein Music. Stein Music is een gecombineerde onderneming in het Duitse Mülheim an der Ruhr, waar Holger vanuit een oude moutfabriek producten van derden verkoopt als dealer en tegelijk apparatuur en accessoires fabriceert onder de eigen naam Stein Music. Recent is Rob Wilms van Dé Hifiwinkel aan de slag gegaan met de accessoires en is enthousiast geraakt over de werking. Vandaar dat de spraakzame Holger een welkome gast aan mijn tafel was. Zelf ben ik al enigszins bekend met Stein Music na twee bezoeken aan de moutmolen, maar toch werd ik weer verrast door het omvangrijke pakket audioproducten dat Holger in de loop der jaren heeft opgebouwd en had meegenomen naar de High End Show.

Dat zal als onderneming nu meer dan 30 jaar zijn. Het prille begin was zo rond mijn zestiende, toen raakte ik meer en meer geïnteresseerd in alles wat te maken had met geluid. Als student huurde ik van vrienden een deel van een woning. In de ene kamer gaf ik demo’s van mijn eigen spullen en van audio die ik inkocht, de andere ruimte was opslag en werkplaats. Daar maakte ik mijn versterkers en modificeerde ik platenspelers. Omdat ik telkens opnieuw ruimte te kort kwam, ben ik vaak verhuisd, tot ik tegen de unieke locatie van de oude moutmolen aanliep, waar wij de toren gebruiken om te werken, te demonstreren en te wonen. Mijn streven is en was altijd het bereiken van een natuurlijke weergave van muziek. Daarbij maak ik veelvuldig gebruik van materialen die hun invloed hebben op de weergave en die ik soms bij toeval ontdekte.

Bij toeval?

Mijn vrouw liet een keer in de luisterruimte een ketting achter met stenen van roze kwarts. Ik merkte dat er iets was veranderd aan het geluid uit de luidsprekers, alleen wist ik niet wàt er anders was geworden. Tot mijn vrouw haar ketting zocht en meenam en de verandering teniet werd gedaan. Samen zijn we toen gaan luisteren of het echt aan de ketting lag dat de weergave beter werd. Toen niet alleen wij maar ook vrienden hetzelfde konden waarnemen, ben ik met diverse (halfedel)steensoorten aan de slag gegaan om zo te komen tot één van de accessoires die wij vandaag de dag leveren. Soms worden ontdekkingen bij toeval gedaan, soms zijn ze gebaseerd op wetenschap. Want in de loop der jaren heb ik een brede kring van geïnteresseerden om mij heen gekregen, waaronder medewerkers en onderzoekers van universiteiten. Zij helpen mij mijn producten te ontwikkelen of te verbeteren, met veel meer technische middelen dan ik als ondernemer ooit zou kunnen bezitten. Wat is gestart met een kleine hoeveelheid accessoires is uitgegroeid tot een breed pakket dat wordt geleverd in Duitsland, de USA, Spanje en nu eveneens in Nederland.

Maar lang niet alles zal geslaagd zijn. Ik herinner mij van mijn bezoek aan de moutmolen heel wat vreemde voorwerpen.

Dat klopt, soms lukt iets, een andere keer moet je aan het eind constateren dat je een verkeerde weg bent ingeslagen. Maar dat is niet erg, want elke keer leren we er iets bij, dat later van pas komt. Het is wel zo, dat ik verantwoordelijk ben voor elk product dat we leveren. Ideeën worden gebundeld, uitgewerkt en als prototype gemaakt onder mijn leiding en verantwoording. Het team in de toren zet zich daarbij in, net als freelancers en mijn relaties.

Wat is het idee achter de accessoires?

Veel heeft te maken met resonanties. Elk materiaal resoneert als het wordt omringd door geluid. Ik probeer resonanties niet weg te halen, zoals de meeste fabrikanten, ik gebruik resonanties om de positieve eigenschappen van het materiaal te versterken door de resonanties te tunen. Dat kan door het toepassen van meerdere stoffen in een gelaagde opbouw of door de vorm aan te passen. Het weghalen van resonanties maakt muziek vaak dood, het positief gebruik van resonanties behoudt het leven in de muziek, al is dat “hergebruik” een stuk lastiger dan resonanties simpelweg onderdrukken.

Er zijn ook luidsprekers leverbaar geworden. Ik neem aan dat ook daarin (oneerbiedig gezegd) met resonanties wordt “gespeeld”?

Precies, de luidsprekerunits zijn getuned met mechanische filtering en niet met elektrische elementen als spoelen, weerstanden en condensatoren. Juist om wederom de levendigheid te behouden en het rendement te bewaren. We hebben in totaal zes jaar gewerkt aan de luidsprekers, uiteraard niet elke dag, maar het geeft wel aan dat we liever wachten met het op de markt zetten tot we tevreden zijn, dan een half gereed ding aan de klanten te presenteren.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Waarin komt het tunen nog meer tot uiting?

Twee dingen kan ik met name noemen: een pickup-element dat onder de naam Stein Music wordt geleverd en kabels. Het element is een Benz Micro, maar gemaakt naar mijn wensen en in een behuizing van hout en carbon. Heel lang werk ik al met platenspelers, armen en elementen en door als maar te proberen en te luisteren kwamen we tot deze specifieke materiaalopbouw. De kabels die ik noemde hebben een isolatie van katoen en zijn daarna gedrenkt in lak. Een lak die ik zelf samenstel. De geleiders in de kabel zijn deels koperfolie en deels koperdraad, en de serie omvat interlinks, luidsprekerkabels en netsnoeren.

Het aantal te leveren Stein Music producten groeit nog steeds.

Wij hebben onder de eigen naam nu versterkers, phonovoorversterkers, CD-spelers, luidsprekers, het element, kabels, conditioners en toebehoren. Niet alles is al in Nederland leverbaar; of dat in de toekomst anders wordt, merken we vanzelf. Verder is nog een versterker in ontwikkeling met USB-ingang en ingebouwde digitaal/analoog-converter (het wordt een trend, zulke versterkers). Met het huidige team kunnen we niet alles zelf maken, dus kopen we ook zaken in. Zoals met de luidsprekers: de kasten laten we maken op specificatie, daarna bouwen wij de units in en maken er een gereed product van. Toeleveranciers zijn belangrijk voor ons en daar werken we nauw mee samen.

Als ik met Stein Music mijn geluid wil verbeteren, waar begin ik dan?

Je begint met onze Harmonizer H2a en H2b, liefst geplaatst op onze speciale stands zodat ze vrij staan en op de juiste hoogte. De werking van de Harmonizers wordt versterkt met Black en Blue Stones en Black en Blue Diamonds. Het verschil tussen de Stones en de Diamonds zit hem zowel in de vorm als in de materiaalopbouw. De basis is epoxyhars met carbon, daarnaast meerdere werkzame stoffen die ik niet ga benoemen. De hoeveelheid stenen, alsmede de plaats van de stenen in de luisterruimte is bepalend voor onder meer de soundstage van de stereoweergave. Daarnaast is de grootte van de afbeelding te tunen tot de juiste proporties, beide in alle drie dimensies. Om het voor de klant makkelijk te maken, hebben we bundels samengesteld onder de naam Platinum, Gold en Silver. Maar we hebben meer: de lak die in de luidsprekerkabels wordt verwerkt, kan ook op een speakerconus worden gebruikt of op andere oppervlakken. Er zijn voetjes voor apparaten, er is een contactreiniger, de Speaker Match die parallel aan de luidsprekerklemmen komt te hangen en er zijn E-pads, kleine stickers die werken op basis van kwantummechanica.

Op de beurs waren veel producten te zien en aan te raken. Van Holger kreeg ik zes E-pads mee om thuis te proberen. Ik hoop daar later nog eens op terug te komen. Wat ik van Holger Stein leerde, is hoeveel invloed materialen kunnen hebben op de weergave van muziek in een ruimte. Het spelen met resonanties door middel van kleine elementen beïnvloedt de weergave op een manier die niet logisch verklaarbaar is voor mij. Hetzelfde gaat op voor andere merken die voetjes, stenen, schaaltjes, pads en vloeistoffen leveren. Het leuke is, dat iemand als Holger op een nuchtere manier over zijn spullen praat. Het verhaal van de ketting met roze kwarts is daar een voorbeeld van. Bij toeval stuit je op zaken die in eerste instantie niets met audio van doen hebben en toch leiden tot verbeteringen. In mijn opinie is Rob Wilms als geen ander in Nederland in staat de middelen van Stein Music te demonstreren en ruimtes te tunen. Ik ben benieuwd of er klanten zijn, die over hun ervaringen met Stein Music Harmonizers willen vertellen en die aan dit blog willen toevertrouwen.